स्पर्धा परीक्षा करणाऱ्यांसाठी उपयुक्त; चालू घडामोडी: Current Affairs
1) भारतीय नौदलाने इंडियन ओशन शिप (IOS) SAGAR प्रकल्पांतर्गत सुरू केलेले, ऑफशोअर पेट्रोल व्हेसल INS सुनयना हे ५ एप्रिल २०२५ रोजी रवाना झाले. कर्नाटकातील कारवार येथे झालेल्या या कार्यक्रमात संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांच्या देखरेखीखाली हा कार्यक्रम झाला. हे अनावरण प्रादेशिक सागरी सुरक्षा आणि हिंद महासागर प्रदेशात (IOR) आंतरराष्ट्रीय सहकार्य कायम ठेवण्याची भारताची इच्छा दर्शवते. हा दिवस राष्ट्रीय सागरी दिन आणि SAGAR (प्रदेशातील सर्वांसाठी सुरक्षा आणि वाढ) प्रयत्नांच्या दहाव्या वर्धापन दिनानिमित्त येतो.
2) भारत सरकार ह्युमन पॅपिलोमाव्हायरस (HPV) विरुद्ध लसीकरण मोहीम राबवून गर्भाशयाच्या कर्करोगाला रोखण्यासाठी आपले प्रयत्न वाढवत आहे. केंद्रीय आरोग्य मंत्रालय लसीकरण देणाऱ्या आघाडीच्या कर्मचाऱ्यांची क्षमता सुधारण्याची योजना आखत आहे. २०२४ च्या अंतरिम अर्थसंकल्पात ९ ते १४ वयोगटातील मुलींमध्ये लसीकरणाला प्रोत्साहन देण्याच्या सरकारने दिलेल्या वचनानंतर, अलिकडच्या काळात वादविवाद आणि युक्त्या समोर आल्या आहेत. जगभरात गर्भाशयाच्या कर्करोगाच्या काही टक्के घटना भारतात घडतात हे लक्षात घेता, हा कार्यक्रम आवश्यक आहे.
3) रशियाला बेकायदेशीर शस्त्रास्त्रे पुरवल्याच्या आरोपांदरम्यान, भारताच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने आपल्या धोरणात्मक व्यापार धोरणांचे समर्थन केले आहे. हे भारताच्या आंतरराष्ट्रीय व्यापार कायद्यांचे पालन आणि सध्याच्या भू-राजकीय अडचणींच्या प्रकाशात आहे. मंत्रालयाच्या मते, भारतीय व्यवसाय अंतिम वापरकर्त्याच्या प्रतिज्ञांचे आणि निर्यात नियमांचे काटेकोरपणे पालन करतात.
4) भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाने असा निर्णय दिला आहे की सरन्यायाधीशांसह सर्व न्यायाधीशांनी त्यांची आर्थिक माहिती सार्वजनिकरित्या उपलब्ध करून द्यावी. दिल्ली उच्च न्यायालयातील एका न्यायाधीशाकडे मोठ्या प्रमाणात निधी असल्याचे आढळून आल्याने अलिकडेच झालेल्या वादानंतर हा निर्णय आला आहे. पूर्वी, न्यायाधीशांना त्यांचे आर्थिक तपशील उघड करण्यास सूट होती. हे नवीन धोरण न्यायालयात जबाबदारी आणि मोकळेपणाकडे बदल दर्शवते.
5) ध्रुव, ॲडव्हान्स्ड लाइट हेलिकॉप्टर (ALH) ला अलीकडेच ऑपरेटिंग अडचणींचा सामना करावा लागला आहे. हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) ने तयार केलेले ALH, अनेक प्राणघातक अपघातांनंतर सुरक्षिततेच्या मुद्द्यांमुळे ग्राउंडेड करण्यात आले आहे. या परिस्थितीमुळे हेलिकॉप्टरच्या विश्वासार्हतेबद्दल आणि लष्करी कारवायांवर होणाऱ्या परिणामांबद्दल चिंता व्यक्त केली जात आहे.
6) PSLV ऑर्बिटल एक्सपेरिमेंटल मॉड्यूल (POEM-4) च्या पृथ्वीच्या वातावरणात नियंत्रित पुनर्प्रवेशाने, भारतीय अंतराळ संशोधन संघटनेने (ISRO) एक महत्त्वपूर्ण टप्पा गाठला आहे. ही सुरळीत पुनर्प्रवेश ISRO च्या अंतराळ कचऱ्याच्या व्यवस्थापनासाठी आणि पर्यावरणपूरक अंतराळ मोहिमांना प्रोत्साहन देण्याच्या समर्पणावर प्रकाश टाकते.
7) भारतात, स्मारके यादीतून वगळण्याबाबतची सततची चर्चा अलिकडेच जोर धरू लागली आहे. संसदीय समितीने केंद्रीय संस्कृती मंत्रालयाला एक निष्पक्ष पॅनेल स्थापन करण्याची विनंती केली आहे. भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (ASI) च्या संरक्षित यादीतून स्मारक काढून टाकण्याचे निकष या पॅनेलद्वारे बदलले जातील.
8) परदेशी शैक्षणिक प्रमाणपत्रांची मान्यता सुधारण्यासाठी, विद्यापीठ अनुदान आयोगाने (UGC) नवीन नियम लागू केले आहेत. या कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट परदेशातून परतणाऱ्या आणि त्यांच्या पदवी स्वीकारण्यात वारंवार अडचणी येणाऱ्या भारतीय विद्यार्थ्यांना मदत करणे आहे. ४ एप्रिल २०२५ पासून लागू होणारे UGC चे नियम आंतरराष्ट्रीय प्रमाणपत्रांचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक पारदर्शक आणि तांत्रिकदृष्ट्या प्रगत प्रक्रिया प्रदान करतात.