स्पर्धा परीक्षा करणाऱ्यांसाठी उपयुक्त; चालू घडामोडी: ०६ मार्च २०२५
1) १९९६ चा गंगा पाणी करार २०२६ मध्ये संपणार आहे. भविष्यातील पाणीवाटप करार बांगलादेश आणि भारत यांच्यातील या नियोजित परिषदेच्या निकालावर अवलंबून आहेत. बांगलादेशला कोरड्या हंगामातील पाण्याचा मोठा भाग हवा आहे, हे दर्शविते की शेती तीव्र टंचाईने ग्रस्त आहे. बांगलादेशातील राजकीय उलथापालथी आणि विशेषतः तीस्ता नदीवरील न सुटलेल्या पाणीवाटप संघर्षांच्या पार्श्वभूमीवर वाढता तणाव याला पार्श्वभूमी देतो.
2) गोविंदघाट ते हेमकुंड साहिब जी आणि सोनप्रयाग ते केदारनाथ पर्यंत रोपवेच्या कामाला आर्थिक व्यवहारांवरील मंत्रिमंडळ समितीने (CCEA) मान्यता दिली आहे. या प्रकल्पांचे उद्दिष्ट दरवर्षी हजारो यात्रेकरूंना प्रभावी, पर्यावरणीयदृष्ट्या शाश्वत वाहतूक प्रदान करणे आहे.
3) पंजाबने अलिकडेच कृषी पायाभूत सुविधा निधी (AIF) कार्यक्रम प्रत्यक्षात आणण्यात पुढाकार घेतला आहे. राज्याने त्यांचे सर्व ४,७१३ कोटी रुपये वाटप केले आणि केंद्र सरकारकडून अतिरिक्त २,३३७ कोटी रुपये मिळवले.
4) आंतरतारकीय अवकाशातून, नासाचे व्हॉयेजर उपग्रह अमूल्य डेटा देत राहतात. मार्च २०२५ पर्यंत नासाने आपल्या मोहिमांचा विस्तार करण्यासाठी ऊर्जा-बचत धोरणे अंमलात आणण्यास सुरुवात केली आहे. या निर्णयाच्या वेळी व्हॉयेजर १ आणि व्हॉयेजर २ सूर्याच्या हेलिओस्फीअरच्या बाहेर कार्यरत आहेत. सुरुवातीच्या मिशन पॅरामीटर्स ओलांडल्यानंतर दोन्ही अंतराळयान सध्या आंतरतारकीय माध्यमाच्या संशोधनावर लक्ष केंद्रित करत आहेत.
5) भारत सरकारने प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन (पीएम-एसवायएम) पेन्शन योजना सुरू केली. असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना सामाजिक सुरक्षा देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. २०१९ च्या अंतरिम अर्थसंकल्पात त्याचा समावेश करण्यात आला. ६० वर्षांपर्यंत पोहोचल्यानंतर, हा कार्यक्रम पात्र कामगारांना ₹३,००० मासिक पेन्शन मिळेल याची खात्री करतो. देशाच्या अर्थव्यवस्थेला आधार देणाऱ्या मोठ्या कामगारांच्या मागण्यांची ते काळजी घेते.
6) राष्ट्रीय सुरक्षा सुधारण्याच्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून अमेरिकन सरकारने अलीकडेच गोल्डन डोम क्षेपणास्त्र संरक्षण ढाल सुरू केली. राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी जाहीर केलेल्या या उपक्रमाचे उद्दिष्ट अमेरिकेचे विविध हवाई धोक्यांपासून संरक्षण करणे आहे. यामध्ये क्रूझ, बॅलिस्टिक आणि हायपरसोनिक क्षेपणास्त्रांचा समावेश आहे. हा प्रकल्प कार्यक्षम संरक्षणासाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञान एकत्रित करण्याचा प्रयत्न करतो आणि इस्रायलच्या आयर्न डोम प्रणालीच्या मॉडेलनुसार बनवला आहे.
7) एलसीए तेजस विमानासाठी स्वदेशी ऑन-बोर्ड ऑक्सिजन जनरेटिंग सिस्टम (ओबीओजीएस) आधारित इंटिग्रेटेड लाइफ सपोर्ट सिस्टम (आयएलएसएस) च्या उच्च-उंचीच्या चाचण्या यशस्वी करून संरक्षण तंत्रज्ञानात एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला आहे. ४ मार्च २०२५ रोजी करण्यात आलेली ही चाचणी उच्च-उंचीच्या उड्डाणांदरम्यान वैमानिकांची सुरक्षा आणि कामगिरी सुनिश्चित करण्यात महत्त्वाची प्रगती दर्शवते.
8) केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या मान्यतेने पशुधन आरोग्य आणि रोग नियंत्रण कार्यक्रम (LHDCP) अलीकडेच सुधारित करण्यात आला. या प्रकल्पाचे एकूण बजेट २०२४-२०२५ आणि २०२५-२०२६ साठी ₹३,८८० कोटी आहे. विविध गणना केलेल्या कृतींद्वारे कुक्कुटपालन आणि प्राण्यांचे आरोग्य वाढवणे हे मुख्य ध्येय आहे.