रेशीम शेती हा एक शेती आणि जंगलावर आधारित उद्योग आहे आणि त्यात प्रचंड रोजगार क्षमता आहे. प्रकल्पांतर्गत वनक्षेत्र किंवा उद्योगासाठी पोषक वातावरण असल्याने रेशीम उत्पादनाला भरपूर वाव आहे. हा असा उद्योग आहे जो शेतीच्या वाढीसोबत ग्रामीण भागातील लोकांचे जीवनमान उंचावण्यास मदत करतो. राज्य, केंद्र व राज्य शासनाच्या विविध योजनांमधून रेशीम उद्योग चालवता न आल्याने राज्यातील शेतकरी मोठ्या प्रमाणात उद्योगाकडे वळला नाही.
शेतकऱ्यांना हवामान बदलाशी जुळवून घेता यावे या उद्देशाने रेशीम उद्योगाला चालना देण्यात आली असून नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पांतर्गत त्याचा समावेश करण्यात आला आहे.
निसर्गातील बदलांमुळे हायग्रोफिल्सचे नुकसान दिवसेंदिवस वाढत आहे. तसेच बाजारभाव निश्चित नसल्याने जेवढे उत्पादन होते त्यापेक्षा जास्त खर्च शेतकऱ्यांना करावा लागतो. दुसरीकडे रेशीम उद्योगाला महिन्याला शाश्वत उत्पन्न मिळू शकते. एकदा लागवड केल्यानंतर लागवडीचा खर्च 12-15 वर्षे पुरत नाही. तसेच केळी एकदाच विकत घेतली की उद्योगाशी संबंधित सर्व व्यवस्था व साहित्य केले, तर फारसा खर्च होत नाही.
सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे रेशीम शेतीसारख्या इतर बागांच्या भाज्यांच्या तुलनेत कमी पाणी लागते. पानांचा वापर रेशीम किड्यांच्या संगोपनासाठी होत असल्याने तुती बागांमध्ये कीटकनाशके, बुरशीनाशके आदींचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. कारंजाची किंमत इथे नाही. अतिरिक्त चरबी मिळविण्यासाठी जनावरांना खाऊन मारल्याने त्यांचे दूध आणि चरबीचे प्रमाण वाढते.
रेशीम उद्योगाचे महत्त्वाचे फायदे:- रेशीम किड्यांचे विष्ठा शुगर ग्रास सारख्या दुग्धजन्य जनावरांसाठी चारा म्हणून वापरता येते. यामुळे 1 ते 1.5 लिटर दूध वाढते. गाईच्या शेणात वाळलेली पाने आणि विष्ठा वापरणे हा गॅस मिळवण्याचा उत्तम मार्ग आहे. वाळलेल्या तुतीच्या फांद्या इंधन म्हणून वापरता येतात. हे खत म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते.
संगोपनात वापरत असलेला पेंढा बनवून त्यावर मश्रूमची लागवड करता येते आणि नंतर पेंढ्यापासून गांडूळ खत तयार करता येते. रेशीम उद्योगातून देशाला परकीय चलन मिळते आणि देशाच्या विकासाला हातभार लागतो. तुतीची दरवर्षी छाटणी करावी लागते. या छाटणीतून मिळणारे तुती शासनाकडून खरेदी केले जातात. त्यामुळे रु. 3500/- ते रु. 4500/- अधिक प्रति एकर प्रतिवर्ष. तुतीच्या पानांमध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे असतात. त्यामुळे आयुर्वेदात तुतीची पाने आणि रेशीम प्युपे यांना महत्त्व आहे. तुतीचा चहा परदेशात बनवला जातो. ते वाइनही बनवतात.
कोष मृत प्युपा आयुर्वेदिक औषधे आणि सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये वापरला जाऊ शकतो.
एक तुतीचे झाड सुमारे 15 वर्षे उत्पन्न देत राहते.